Monday 12 July 2010

Mongolian trendy tents (gers) in the west

Finally, after many years, Mongolian gers are recognised in the world for its conviniency and eco friendlyness.

In Portugal as far as I know three places set up Mongolian gers as luxurious and exotic campings.  I stayed in one of them last March, while weather was terrible but I felt so warm and cosy and bathroom was inside a tent which is unusual for real Mongolian tents.  Our hosts were great and very friendly.

Vale do Rossim Eco Resort  is located in the heart of the Serra de Estrela.  Its enterprenuer, Julio Barraso modified Mongolian tents for Portuguese humid weather conditions and desinged for western users.  He was saying that many Portuguese come to see the place.  He counted an event that once someone opened tent's door without permission for curiosity.  For visitors it is great to see stars at night without leaving tents because windows are on the roof. 

The Guardian newspaper dedicated an article about camping in Mongolian tents throught Europe.  Click the link

http://www.guardian.co.uk/travel/2010/jul/11/nicola-iseard-top-10-europe-glamping-luxury-campsites?page=all

Thursday 8 July 2010

Heatwave

Almost a week Portugal and rest of Europe hit by heatwave.  Temperature at one point was reaching +40 C.  During this heatwave mainly children and old people suffer.  It is difficult to stay at home if you do not have AC or even wine seller.  Nowadays, going to shopping centres do not help because they stopped running AC in low temperatures than outside .  Many Portuguese spend days at beaches and water of the Atlantic Ocean is cold and this could help for some people to stay cool.

For two night I did not sleep well because my DD2 was crying and she was too hot to sleep.  Last night humidity was very high which does help at all.  When it is too hot I usually put a damp towel on my chest and try to sleep.   Hopefully, soon we will have normal temperature, means +30 C. 

This photo I found in the internet and it was taken in Expo Lisbon.  There are several volcano fountains and days like this could be very helpful to cool yourself.

Saturday 3 July 2010

International Handicraft Fair



My favourite time of the year came today.  When I discovered International Handicraft Exhibition in Lisbon's FIL was one of my happiest times.  Crafters all over the world come here every year to sell their arts and crafts.  In 30 000m2 spaces used by people from 43 countries in 600 stands.  This fair is one of the biggest in the world, it will be open from 1500 to 2400 until 11 July every day. 

As Metro newspaper says that this year there will be more than 100,000 visiters.  I will be one of them to be sure.  To save some money I go there last day of the exhibition for two reasons.  First, if I go there at the beginning I might buy too many things; second, last day means that there will be many things sold out which is good and bad.  But I will receive 10% off if I buy lovely crafts from talented people. 

There will be Portuguese, Indian and Italian food and specially, famous Italian ice creams for dinner or just if I need some ice cream.  Notice for men, while you wives are spending money you will have a big screen too see the World Cup.

Tickets cost €5 adults, €2 children and retired.  Not to bad to visit exhibition.

Friday 2 July 2010

My first year in Lisbon

Wrote this article after spending a year in Lisbon.  This June I just celebrated my the ninth year living in this Iberian country.

Португальд таван жил амьдрахаар ирсний минь эхний жил зундаа аагим халуун нартай, өвөлдөө шөнөжин дээвэр нүдсэн бороотой хамт нисэн оджээ. 2001 оны зуны эхэн сард Лиссабоны онгоцны буудалд газардаад хотын зүг явахад энэ хот тэр чигээрээ сардин загасны үнэрт нэвчсэн байлаа.

6-р сарын 11-12-ны өдрүүдэд Гэгээн Антонийн баярт лиссабончууд умбаж, хотын гудамж болгон өөрийн баяраа ойр дотнын хөршүүдтэйгээ тэмдэглэхдээ сардин загас гудамжиндаа шарж гудамжны "party" хийдэг заншилтай. Энэ өдрүүдэд Лиссабон хот тэр чигээрээ л энэ үнэрт нэг хэсэгтээ л автана. 12-ны шөнө хотын төв талбайд нийслэлийн гудамж болгоноос ирсэн багт наадмын хувцастай хүмүүс Эрх Чөлөөний талбайд (Avenida da Liberdade) цугларч энэ баяр өндөрлөдөг. Гэгээн Антонио лам 1195 онд Лиссабоны хамгийн эртнийд тооцогддог Алфама дүүрэгт төрсөн бөгөөд энэ баярын өдрийг бусад Лиссабончуудаас илүү тэмдэглэх дуртай түүгээрээ ч жуулчдыг олноор татдаг юм.

Сардин загасны үнэрийг дарах бороо орохгүй нэлээд удаан үргэлжилсэн зуны саруудыг өнгөрөөсөн. Борооны шүхэргүй ирсэн болохоор дэлгүүр орж, ямарч байсан нэгийг олж авья гээд зуны гурван сар хайсан боловч ганцыг ч олсонгүй. Атлантын далайн эргээр найман зуун километр үргэлжилдэг энэ оронд зундаа дусал ч бороо орсонгүй. Хамаг бороо нь өвөлдөө ороод өнгөрсөн бололтой. Харин есдүгээр сар гарангуут худалдаа хийдэг цэг болгонд хамгийн хямд таван еврогийн үнэтэйгээс авахуулаад зуу гаруй еврогийн шүхэр үзэгдэх болсон. Орон болгон өөр өөрийн цаг агаарын сонин зохидолгоотой байдаг болохоор түүнийг нь мэдэлгүй анхны жилдээ будилсан минь энэ юм.

Миний бие АНУ-д хоёр жил амьдарсныхаа дараа Португальд ирсэн болохоор хэрхэн зочирдсоноо эхлээд тайлбарлая. Америк бол дэлхийд нэртэй бүдүүн гэхэд дэндүү бүдүүн хүмүүсийн эх орон гэдгийг бидний ихэнх нь мэднэ. 1999 оны зун Дэтройтын онгоцны буудалд буугаад тэр том хүмүүсийг хараад гайхснаа нуугаад яахав. Ямар сайндаа л тэр том биеийг дааж ядан яваа тэдний хөлний өмнөөс харамсахав дээ. Гэтэл Португальчууд бол америкчуудын эсрэг дүр нь юм. Эндхийн хүмүүс намхан, погдгор. Дундаж өндөр нь 150-160 сантиметр л болов уу даа. Ер нь Европын орнууд дотроо хамгийн намхан хүмүүс бол Португальчууд байх гэж би боддог.

Аль ч улс оронд удаан жилээр амьдрахаар ирсэн хүмүүс тухайн орны хэлийг сурдаг нэг ёсны бичигдээгүй хуулийг даган Лиссабоны Их сургуулийн дөрвөн сар үргэлжилсэн португаль хэлний курсэд бараг мянган өвро төлөөд элслээ. Эндхийн сурах бичигт Португальд өвөлдөө хэт их бороо ордог гэдэг нь бас л сонин санагдаж зунжингаа борооны халхавч хайсан инээдэмтэй түүхийг минь санагдуулсан юм. Монгол хүнд өвөл бороо орно, орох орохдоо гурав дөрвөн өдрөөр үргэлжлэн ордог гэж бодохоор ёстой л ямар оронд ирчихвээ гэсэн бодол төрж байсан юм. Хэлний курсээ төгсөхдөө Португаль орны тухайн бага зэрэг мэдлэгтэй болохоос гадна дэлгүүрт ороод хүнсээ худалдаж авах, бас болоогүй сонин гарчиглахтайгаа болсон юм. Мөн португаль хүмүүсийн талаар бага зэрэг ойлголттой болсондоо баярлахаас өөр яах билээ.

Португаль хүмүүс гадаадынхан өөрсдийнх нь хэлээр ярих, аль эсвэл ярих гэж оролдоход их дуртай байдаг. Магадгүй энэ нь аль ч оронд тохиолддог зүйл байж болох юм. Гэхдээ эндхийн хаана ч орсон ихэнхдээ англи, францаар ярьдаг ба англи, франц хүмүүстэй харьцуулахад гадаад хэлний мэдлэг сайтай хүмүүс байдаг. Хэдийгээр хүмүүс нь гадаад хэлээр ярьдаг ч нэг л хүйтэн, хөндий, хэт консерватив үзэлтэй юм шиг санагддсан. Магадгүй Португальчууд өөрсдийн бахархан дээдлэх түүхтэй, нэгэн үед дэлхийн баян орнуудын тоонд орж явсан нь ч үүнд нөлөөлдөг биз.

Португаль хүмүүсийн амьдралд цайны газрууд маш их үүрэгтэй байдгыг энд ирснийхээ дараахан олж мэдсэн юм. Єглөөний долоон цаг гэхэд үүдээ нээсэн байдаг кафенд тэндхийн оршин суугчид өглөөний цайгаа ууж байгаа нь харагддаг. Мөн ажилдаа очихоосоо өмнө ганц аяга хатуу кофе балгачихаад хурдхан гарч байгаа хүмүүс ч бий. Єдөр тийшээ бол тэндээ өдрийн цайгаа ууж байгаа ажилчин, албан хаагчидттай хамт тэтгэвэртээ гарсан хөгшид цугларан ойр хавийн хов жив, өдөр тутмын амьдралаа ярилцан суугаана ч үзэгдэнэ. Цайны газруудад хэдэн цагаар ч хамаагүй суун алжаалаа тайлж, хичээлээ давтаж, аль эсвэл л зүгээр л гудамжаар яваа хүмүүсийг сонжин харж болох бөгөөд зөөгч нар нь ч "за одоо дууссан бол яв" гэж хэзээ ч ирж хэлдэггүй нь сайхан санагддаг юм.

Авсаархан, жижиг олон цайны газрууд байдаг ба эдгээрийг гэр бүлээрээ ажиллуулдагаас гадна зуу гаруй суудалтай том кафе ч бий. Мэдээж том юм болохоор бэл бэнчинтэй компанийн гарт байна. Португальчууд арваад төрлийн кофе уудаг бөгөөд хамгийн чанга нь жижигхэн кофены аяганд ирдэг бөгөөд uma bica гэж нэрлэдэг. Энэ кофе нь экспрессо кофетой төстэй бөгөөд 60 центийн \евро цэнт\ үнэтэй. Эндхийн хүмүүс бараг л бүгд л өглөө, өдөр, оройн хоолны дараа уудаг кофе нь юм. Хэрвээ жинхэнэ кофе ууж үзъе гэвэл үүнийг л уух ёстой болов уу. Хэт хатуу байна гээд буцаадаг учраас зөөгч нар гадаадынханд тэр болгон энэ кофег өгөх дургүй байдаг. Харин миний хувьд кофенд арай л ороогүй болохоор um meia de leite кофег хааяа уудаг юм. Энэ нь дунд зэргийн цайны аяганд тал нь кофе тал нь сүү байдаг ба 80 центийн үнэтэй. Бараг л хамгийн зөөлөн кофе гэж хэлж болно. Эндхийн кофе АНУ, Их Британийн цайны газруудын усан кофетэй зүйрлэхийн аргагүй амт, чанарын хувьд давуу талтай.

Португалийн алдартай сэтгүүлч Фернандо Пессоа (Fernando Pessoa) телевизийн нэвтрүүлгээ Лиссабоны төвд орших Café A Brasileira-с явуулдаг байсан нь португальчуудын сэтгэлд хоногшин үлджээ. Энэ цайны газрын хажууд ширээний ард хөлөө ачин суугаа хүний хүрэл хөшөөг Фернандо Пессоад зориулжээ.

Цайны газар нь сайхан боловч харамсалтай нь тамхи татдаг, татдаггүй гэсэн хуваарилалт бараг байдаггүй. Португальчууд хаана ч, юу ч хийж байсан аманд нь үргэлж тамхи зуулттай байдаг ард түмэн. Португалийн дөрвөн хүний нэг нь тамхи татдаг гэсэн баримт ч бий. Гэхдээ миний бодлоор бол дөрвөн хүний гурав нь л болов уу даа. Үндэсний статистикийн институтын (INE) мэдээллээр бол тамхины худалдаа, татвараас олох орлого жил ирэх тутам өсч байдаг гэнэ. 1996 онд 12.4 сая хайрцаг тамхи худалдагдсан бол энэ тоо 2000 онд 20.5 сая болон өсчээ. Тамхи худалдсан татвараас улс 610 саяыг халаасандаа хийсэн бол энэ онд 23 саяаар нэмэгдэх төлөвтэй гэнэ. 15-18 насны хүүхдүүдийн дунд гурван хүүхэд тутмын нэг нь тамхи татдаг гэсэн харамсалтай тоо байдаг.

Хүүхдүүд тамхи татаж байгаа нь Лиссабон хотын хаана ч явсан олон тохиолддог. Мэдээж эдгээр хүүхдүүд эцэг эхийнхээ дэргэд тамхи татдаггүй ч, эцэг эх нь тэднийхээ дэргэд тамхины утаагаа униартуулж байдаг нь хаана ч заншил билээ. Та бүхэнтэй миний дургүйг хүргэсэн нэгэн тохиолдлоо хуваалцая. Найм болон арван настай хоёр охин Коломбо худалдааны төв дотор ээжийнхээ хажууд тоглоомон тамхи амандаа зуун бахархалтай алхаж явсан билээ. Тэдний дэргэдүүр өнгөрч байгаа португальчуудын ихэнх нь тоохгүй өнгөрч байсныг бодоход тамхи татах нь эдний амьдралын жирийн үзэгдэл бололтой.

Үсчинд үсээ засуулж байгаа хүмүүс тамхиа татан үсчинг тамхиараа утах, хоолны газарт хоол идэж байхад хажууд тамхи татах нь ердөө л заншил. Хүмүүс ч тэр болгон дургүйцдэггүй. Жирэмсэн, бага насны хүүхэдтэй яваа хүмүүс ч тамхи татаж байгаа нь элбэг үзэгддэг. Ер нь тамхичдын жаргалын орон гэж хэлэхэд илүүдэхгүй болов уу.

Португал орон дэлхийд болон Европ тивд нэрээ элдэв янзын аргаар дуурсгах дуртай. Үүний нэг жишээ нь Европ тивд нилээд томоохонд ордог Коломбо худалдааны төв юм. Энэ худалдааны төвд 500-гаад орчим дэлгүүр, зуугаад рестораныг багтааж, арван дэлгэцтэй кино театр, томоохон хөгжөөнд тоглоомын газар байрладаг. Амралтын өдрүүд болон өвлийн бороотой өдрүүдээр энэ том төв шөнө дунд хүртэл хөл хөгжөөн ихтэй байдаг. Харамсалтай нь хэт том болохоор заримдаа хаана юу байгааг олж нь мэдэхэд хэцүү бөгөөд өдөртөө яваад ч барагдахгүй олон салаа гудамжтай. Гудамжтай гэдэг нь бол нэг том байшин биш хэд хэдэн хэсгээс бүрддэг болохоор үүний залгаа бүрийг гудамж болгоод нэр өгчихсөн байдаг.

Дэлгүүрээс хоол хүнсээ худалдаж авахад Европын стандартаар хямд боловч гурван хүний хоёр долоо хоногийн хоолонд 200-гаад өврог хялбархан үрж болно. Гэхдээ хувцас, гутал, электрон бараа үнэтэй тал ажиглагддаг.

Лиссабон хот долоон толгод дээр байрладаг болохоор дээш доош нь хүмүүсийг өгсүүлж уруудуулна. Бараг л таван минут алхаад дээшээ өгсөөд, дараа нь доошоо уруудна. Энэ нь зуны аагим халуун төөнөсөн +35-аас +40 градусын халуунд явган яваа надад дааж давахгүй даваа гэлтэй. Харин өвөлдөө бороонд норсон явган хүний зам хальтруулаад урагш алхуулахгүй төвөгтэй боловч хотыг толгодын орой дээрээс сайн харж авч болох давуу талтай.

Хотын толгодуудын дунд сүлжилдэх нэгэн зууны настай модон дотортой трамвай бүр ч илүү өнгө нэмдэг юм. Европын хотуудад бараг байхгүй болсон энэ трамвай бол жуулчдын нүдийг хужирлах амьд үзэсгэлэн. Энэ трамвайгаар явахад нэг бодлын технологийн зуунаас салсан юм шиг санагддаг боловч трамвайн зам дээр машинаа тавиад алга болсон жолооч нарын ирэхийг нь хүлээн сууж байхдаа автомашины төвөгтэйг нь, жолоочийнх нь тэнэгийг би гайхдаг. Ямар сайндаа л трамвай явах замын хоёр талаар цагаан зураасаар тэмдэг тавьсаар байтал жолооч нар машинаа орхиод л алга болчихов дээ. Ингээд трамвайн жолооч дайраад гарч чадахгүй болохоор хүлээхээс өөр арга байхгүй. Дотор нь байгаа жуулчид инээж, элдийг өөрсдийн хэлээрээ хөгжилтэй шулганадаг бол португальчуудын уур нь буцалдаг.

Лиссабоны трамвайгаас бас нэгэн сонирхолтой зүйл бол гялгар хавтанцар \плита\ юм. Анх энд ирээд байшин дотор, банны өрөөнд байдаг хавтанцар яахлаараа гадаа нь гарчихдаг билээ гэж бодож байсан минь сонин. 15-р зуунаас эхтэй байшингаа хавтангаар бүрэх урлаг одоо ч болтол үргэлжилсээр байна. Хавтанцар нь сүм, жирийн орон сууцны байшин барилга, галт тэрэгний буудал, усан оргилуурууд дээр янз бүрийн өнгөөр, энэ оны түүхээс, аль эсвэл зүгээр л хүмүүсийн амьдралыг харуулсан зураг мэт олон тааралдана. Энэ нь манайд коммунизмын үед байшин дээр лоозон байж байгаад алга болсон бол эндхийн олон зууны түүхтэй хавтанцар байсаар л байна.

Анхны жилдээ Португалийг нээсэн минь энэ билээ.

Thursday 1 July 2010

Banning bottled water


For many years shops used to sell plastic water bottles and customers used to buy without thinking about environmental issues. In some parts of the world people are starting to ban bottled water.

Here is an article from the BBC

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails